สถานการณ์ปัญหาที่ 3

สถานการณ์ปัญหาที่ 3 เรื่อง การออกแบบนวัตกรรมการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดขั้นสูง

โดยใช้บริบทของครูผู้สอนในโรงเรียนขยายโอกาสทางการศึกษา ที่ได้จากการวิเคราะห์ประเด็นเนื้อหา โดยเขียนเป็นแผนผังมโนมติที่แสดงให้เห็นถึงมโนมติหลัก ในหน่วยเนื้อหาพร้อมทั้งเขียนสรุป เป็นความคิดรวบยอดที่สำคัญ ดังนี้

ความคิดรวบยอด

การออกแบบนวัตกรรมการเรียนรู้ที่ส่งเสริมการคิดขั้นสูง

สิ่งแวดล้อมทางการเรียนรู้ตามแนวคอนสตรัคติวิสต์ หมายถึง สิ่งแวดล้อมหรือสถานที่ที่มุ่งเน้นการสร้างการเรียนรู้ ประกอบด้วย ผู้เรียน ห้องเรียน หรือ พื้นที่ที่ผู้เรียนได้ลงมือกระทำ ปฏิบัติงานร่วมกันและสนับสนุนซึ่งกันและกัน โดยใช้เครื่องมือต่าง ๆ หรือแหล่งการเรียนรู้ เพื่อให้บรรลุเป้าหมายและภารกิจการแก้ปัญหา เป็นการประสานร่วมกันระหว่างวิธีการ (Methods) และ สื่อ (Media) โดยการนำทฤษฏีคอนสตรัคติวิสต์มาเป็นพื้นฐานในการออกแบบประสานร่วมกับสื่อ ซึ่งมีคุณลักษณะของสื่อ และระบบสัญลักษณ์ของสื่อที่สนับสนุนการสร้างความรู้ของผู้เรียน เปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีปฏิสัมพันธ์กับแหล่งความรู้ต่าง ๆ อย่างหลากหลายด้วยวิธีการต่าง ๆ โดยผู้เรียนมีส่วนร่วมอย่างตื่นตัว (Active) ในกระบวนการเรียนรู้ ซึ่ง
มีองค์ประกอบและหลักการที่สำคัญในการออกแบบ 5 องค์ประกอบ คือ สถานการณ์ปัญหา แหล่งเรียนรู้ ฐานการช่วยเหลือ การโค้ช และการร่วมมือกันแก้ปัญหา (สุมาลี ชัยเจริญ , 2559)

โรงเรียนบ้านเหล่านาดี ถูกคัดเลือกให้เป็นโรงเรียนคุณภาพของชุมชน โดยมีนโยบายสำคัญด้านการจัดการเรียนรู้ด้วยเทคโนโลยีสารสนเทศ โดยเฉพาะในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโรคติดเชื้อไวรัสโคโรนา 2019 (โควิด-19) ที่ไม่สามารถจัดการเรียนการสอนในสถานที่ตั้งหรือโรงเรียนได้ (On Site) ครูทุกคนต้องจัดการเรียนการสอนแบบ On-Line ด้วยการสร้างบทเรียนออนไลน์ในวิชาที่ตนรับผิดชอบ คุณครูชาติชายได้รับมอบหมายให้สอนในรายวิชา คณิตศาสตร์ ระดับชั้น
ม.1,ม.2 และ ม.3 ได้สร้างเว็บไซต์เพื่อการเรียนการสอน รูปแบบของเว็บไซต์ส่วนใหญ่นำเสนอเนื้อหาที่สอน เช่น ไฟล์เอกสารด้วย word ไฟล์การสอนด้วย PowerPoint ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว ซึ่งผู้เรียนจะเปิดมานั่งอ่านเนื้อหาตามหน่วยที่ครูจัดเตรียมไว้

เมื่อคุณครูชาติชายทำการประเมินความรู้ของผู้เรียน พบว่า ผู้เรียนขาดสมรรถนะที่สำคัญของผู้เรียนตามหลักสูตรแกนกลางการศึกษาขั้นพื้นฐานพุทธศักราช 2551 คือ ผู้เรียนขาดความสามารถในการคิด เช่น คิดวิเคราะห์ คิดสังเคราะห์ การคิดแก้ปัญหา เป็นต้น จากการศึกษาความคิดเห็นของผู้เรียนด้วยเว็บไซต์ที่คุณครูชาติชายสร้างขึ้น พบว่า ไม่เปิดโอกาสให้ผู้เรียนมีส่วนร่วมในการเรียนรู้ ไม่เปิดโอกาสให้แสวงหาความรู้ เนื้อหาไม่มีความจูงใจในการที่จะทำให้ผู้เรียนค้นหาคำตอบด้วยตนเอง แหล่งข้อมูลที่จัดเตรียมมีมากแต่ไม่เป็นระบบ ไม่รู้จะปรึกษาใครถ้าไม่สามารถหาคำตอบได้ ผู้เรียนไม่มีโอกาสแลกเปลี่ยนความคิดเห็นระหว่างกัน ขาดการสะท้อนผลหรือชี้แนะในการเรียนรู้โดยครู

(1) วิเคราะห์หาสาเหตุที่ทำให้การเรียนรู้จากบทเรียนออนไลน์ของคุณครูชาติชาย ไม่ตรงตามเป้าประสงค์ที่ต้องการให้เกิดขึ้น พร้อมอธิบายเหตุผลประกอบ
(2) วิเคราะห์เกี่ยวกับแนวคิดในการออกแบบการจัดการเรียนรู้และสื่อการเรียนรู้เพื่อส่งเสริมการคิดขั้นสูงของคุณครูชาติชายที่สอดคล้องกับบริบทของโรงเรียน ว่า ควรอาศัยพื้นฐานใดบ้าง และมีความสัมพันธ์กันอย่างไร
(3) วิเคราะห์ว่า ในยุคปัจจุบันที่สังคมโลกมีการเปลี่ยนแปลงตลอดจนกระบวนทัศน์ใหม่ของการจัดการศึกษา ในการออกแบบการจัดการเรียนรู้และสื่อการเรียนรู้นั้นควรอาศัยพื้นฐานใดบ้าง อธิบายพร้อมให้เหตุผลและยกตัวอย่างประกอบ